ARTIFEX MAGNUS
–
een atelier voor de creatieve geest
Arabische gom
Arabische gom, ook bekend als gummi arabicum, is een harsachtige substantie die wordt verkregen uit bomen van het geslacht Acacia, met name de Acacia senegal en Acacia seyal. Deze bomen, die groeien in West-Afrika en delen van Arabië, produceren van nature gom als reactie op verwondingen aan hun schors, wat dient als een natuurlijke barrière tegen infecties. De gom wordt commercieel geoogst door de schors van deze bomen te beschadigen, waarna de gom zich verzamelt en vervolgens kan worden afgeschraapt.
Arabische gom is een veelzijdig product met een rijke geschiedenis in kunst, ambachten en industrie. Het is 100% natuurlijk, lost op in water en functioneert als een bindmiddel voor pigmenten. Vanwege deze eigenschappen wordt het vaak gebruikt in inkt, aquarelverf, acrylverf en olieverf. Het omhult pigmentdeeltjes, waardoor ze beter op het oppervlak van papier of doek hechten en gelijkmatiger vloeien, iets wat vooral belangrijk is bij aquarelverf en kalligrafie-inkt.
Daarnaast heeft Arabische gom toepassingen in de voedingsmiddelenindustrie, waar het als verdikkingsmiddel, emulgator en stabilisator wordt gebruikt. Het staat bekend als additief E414 en is geschikt voor veganisten en mensen met een halal dieet. Het komt voor in producten als snoep (bijv. marshmallows en drop), dranken en andere kant-en-klare voedingsmiddelen. Ook in cosmetica wordt Arabische gom gebruikt, bijvoorbeeld in mascara als bindmiddel en filmvormer.
Verder wordt de gom toegepast in de fotografie (gomdruk-techniek), waar het als lichtgevoelig materiaal dient wanneer gemengd met kaliumdichromaat. In deze techniek wordt een mengsel van Arabische gom en pigment belicht, waardoor het pigment alleen op bepaalde plekken hecht en zo unieke fotografische afdrukken ontstaan.
Arabische gom is sinds de oudheid bekend. De Egyptenaren gebruikten het al om inkt te maken, en in de middeleeuwen werd het een belangrijk ingrediënt in galnoteninkt. Tegenwoordig wordt Arabische gom nog steeds gewaardeerd om zijn natuurlijke oorsprong en veelzijdige toepassingen, hoewel er soms synthetische vervangers of alternatieven zoals gelatine en xanthaangom worden gebruikt.
Geschiedenis van Arabische gom
Arabische gom kent een rijke geschiedenis die duizenden jaren teruggaat. Al in het oude Egypte werd het gebruikt als bindmiddel voor het maken van inkt. De Egyptenaren maakten hun inkt door roet en water te mengen met Arabische gom, waardoor ze duurzame en goed vloeiende inkt kregen. Ook de Romeinen namen deze techniek over, waarna het gebruik van Arabische gom als bindmiddel in inkt en verf zich door de eeuwen heen verder verspreidde in Europa en het Midden-Oosten.
In de Middeleeuwen werd de traditionele roetinkt vervangen door galnoteninkt, waarin Arabische gom werd gecombineerd met galnoten en ijzersulfaat om een diepere en langduriger kleur te bereiken. Deze inkten werden vaak gebruikt in manuscripten en officiële documenten, en Arabische gom bleef lange tijd een essentieel ingrediënt in de kunst en kalligrafie.
Oogstproces
Het oogsten van Arabische gom is een delicate en ambachtelijke bezigheid. De bomen produceren van nature gom om hun schors te beschermen tegen schade, maar om de productie te verhogen, worden de Acacia-bomen vaak doelbewust ingekerfd. Het inkerven of licht beschadigen van de bast zorgt ervoor dat de boom gom afscheidt als een natuurlijke afweerreactie, waardoor het oogstproces kan worden versneld. De gom, die als een kleverige substantie uit de wond sijpelt, droogt en stolt tot kleine brokken aan de bast van de boom.
Na enkele weken wordt de gom handmatig van de boom geschraapt en verzameld. Vervolgens wordt deze in ruwe vorm naar verwerkingscentra gebracht. Omdat het winnen van Arabische gom arbeidsintensief is en afhankelijk van seizoens- en weersomstandigheden, is de productie kwetsbaar voor variaties in het klimaat, zoals droogte. Dit heeft soms geleid tot een schaarste aan Arabische gom en verhoogde prijzen op de wereldmarkt.
Historisch gezien werd Arabische gom ook verhandeld door nomadische gemeenschappen die de waardevolle gom naar de kusten brachten voor export naar Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. In de 19e en 20e eeuw was er zelfs concurrentie tussen Europese landen, waaronder Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, om de controle over de gom-handel in West-Africa, wat leidde tot de zogenaamde "gom-oorlogen."
Vandaag de dag wordt Arabische gom nog steeds geoogst op traditionele wijze, voornamelijk in landen als Soedan, Tsjaad, Nigeria en Senegal, die wereldwijd de belangrijkste exporteurs zijn.
Eigenschappen van Arabische Gom
Geschiedenis van Arabische gom
Arabische gom kent een rijke geschiedenis die duizenden jaren teruggaat. Al in het oude Egypte werd het gebruikt als bindmiddel voor het maken van inkt. De Egyptenaren maakten hun inkt door roet en water te mengen met Arabische gom, waardoor ze duurzame en goed vloeiende inkt kregen. Ook de Romeinen namen deze techniek over, waarna het gebruik van Arabische gom als bindmiddel in inkt en verf zich door de eeuwen heen verder verspreidde in Europa en het Midden-Oosten.
In de Middeleeuwen werd de traditionele roetinkt vervangen door galnoteninkt, waarin Arabische gom werd gecombineerd met galnoten en ijzersulfaat om een diepere en langduriger kleur te bereiken. Deze inkten werden vaak gebruikt in manuscripten en officiële documenten, en Arabische gom bleef lange tijd een essentieel ingrediënt in de kunst en kalligrafie.
Oogstproces
Het oogsten van Arabische gom is een delicate en ambachtelijke bezigheid. De bomen produceren van nature gom om hun schors te beschermen tegen schade, maar om de productie te verhogen, worden de Acacia-bomen vaak doelbewust ingekerfd. Het inkerven of licht beschadigen van de bast zorgt ervoor dat de boom gom afscheidt als een natuurlijke afweerreactie, waardoor het oogstproces kan worden versneld. De gom, die als een kleverige substantie uit de wond sijpelt, droogt en stolt tot kleine brokken aan de bast van de boom.
Na enkele weken wordt de gom handmatig van de boom geschraapt en verzameld. Vervolgens wordt deze in ruwe vorm naar verwerkingscentra gebracht. Omdat het winnen van Arabische gom arbeidsintensief is en afhankelijk van seizoens- en weersomstandigheden, is de productie kwetsbaar voor variaties in het klimaat, zoals droogte. Dit heeft soms geleid tot een schaarste aan Arabische gom en verhoogde prijzen op de wereldmarkt.
Historisch gezien werd Arabische gom ook verhandeld door nomadische gemeenschappen die de waardevolle gom naar de kusten brachten voor export naar Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. In de 19e en 20e eeuw was er zelfs concurrentie tussen Europese landen, waaronder Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk, om de controle over de gom-handel in West-Africa, wat leidde tot de zogenaamde "gom-oorlogen."
Vandaag de dag wordt Arabische gom nog steeds geoogst op traditionele wijze, voornamelijk in landen als Soedan, Tsjaad, Nigeria en Senegal, die wereldwijd de belangrijkste exporteurs zijn.
Eigenschappen van Arabische Gom
- Natuurlijk en Veilig: Arabische gom is volledig natuurlijk en veilig in gebruik, wat het ideaal maakt voor toepassingen in voedingsmiddelen, cosmetica en medicijnen.
- Wateroplosbaar: Het lost langzaam op in water en werkt als een bindmiddel voor pigmenten, zoals in inkt en verf. Het helpt bij het verbeteren van de vloei-eigenschappen van verf en inkt, waardoor ze beter hechten aan papier of doek.
- Kleur: De gom heeft verschillende kleuren, van lichtgeel tot bruin, afhankelijk van het tijdstip van de oogst en de hoeveelheid suikers en tannine die het bevat.
- Gebruik als Emulgator: Het werkt ook als een emulgator vanwege de hydrofiele eigenschappen van het sacharide-gedeelte en de hydrofobe eigenschappen van het proteïne-gedeelte.
Toepassingen
- Kunst en Inkt: Het wordt gebruikt als bindmiddel in aquarelverf en inkt. Bij inkt helpt het om te zorgen voor strakke, vloeiende lijnen, terwijl het bij aquarelverf zorgt voor een goede absorptie door het papier zonder dat de verf bros wordt.
- Voedingsmiddelen: In de voedingsindustrie wordt Arabische gom gebruikt als verdikkingsmiddel, emulgator en stabilisator. Het wordt toegevoegd aan producten zoals marshmallows, drop en dranken. Het heeft E-nummer E414.
- Cosmetica en Geneesmiddelen: In cosmetica wordt het gebruikt in producten zoals mascara, en in traditionele geneeskunde wordt het soms toegepast bij maagklachten.
- Fotografie: In de 19e eeuw werd het gebruikt voor de gomdruk-techniek in de fotografie, waarbij een mengsel van Arabische gom en kaliumdichromaat werd gebruikt om foto's af te drukken.
